Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης και Ανθρώπινα Δικαιώματα – Φόρουμ

Ο ελεύθερος και ανεξάρτητος τύπος είναι ζωτικής σημασίας για τη δημοκρατία, διασφαλίζοντας την υπευθυνότητα της κυβέρνησης και τη διαφορετικότητα των απόψεων. Το Φόρουμ για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα προώθησε τη γνώση και τη συζήτηση που προστατεύουν τις ελευθερίες του Τύπου, αυξάνουν την πρόσβαση του κοινού στη γνώση και την πληροφόρηση, τη συμπερίληψη των μειονοτικών φωνών στα μέσα ενημέρωσης, και τη χρήση της επικοινωνίας και των πληροφοριών για την αντιμετώπιση των επίμονων κοινωνικών ζητημάτων. Το Φόρουμ διερεύνησε τρόπους υπεράσπισης του δικαιώματος της έφρασης και της γνώσης – προκειμένου να υποστηριχθεί τη συμμετοχή του κοινού στην διακυβέρνηση και τη λογοδοσία, και να αμφισβητήσει τη διαφθορά και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και να διαφυλάξει και να προωθήσει ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και ποιοτική δημοσιογραφία. Περαιτέρω, διερευνήθηκε η διεθνής εμπειρία, διεξήχθησε ανταλλαγή γνώσης και διάλογος και δημιουργήθηκαν συνέργειες για την εξερεύνηση νέων μορφών συνεργασίας στη διεπαφή μεταξύ ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μέσων ενημέρωσης, πολιτών και κράτους, καθώς και τρόπων εφαρμογής καινοτόμων μέτρων για την προώθηση του δικαιώματος στην ελευθερία γνώμη και πρόσβαση σε πληροφορίες.

Στους σκοπούς του φόρουμ εντάχθηκε η παρουσίαση της Πλατφόρμας του Συμβουλίου της Ευρώπης στην Ελλάδα σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης και την προστασία των δημοσιογράφων, και η εξέταση ζητημάτων όπως η σχέση των δημόσιων Μέσων Ενημέρωσης με το κράτος, η ρύθμιση των Μέσων Ενημέρωσης, η ελευθερία του Τύπου και οι διαφορές της από την ελευθερία της έκφρασης – ιδιαίτερα μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι (Charlie Hebdo), την Κοπεγχάγη, την Άγκυρα, τη Βηρυτό – η δημοσιογραφία των πολιτών, αλλά και η δημοσιογραφική κάλυψη του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος Εξετάστηκαν τα ερωτήματα για το πώς τα μέσα ενημέρωσης θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στο έργο της χρηστής διακυβέρνησης καθώς επίσης και τα φαινόμενα ανισορροπίας και εχθρότητας που επικρατούν στην κάλυψη των θεμάτων πολυμορφίας και μετανάστευσης από τα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, ιδίως καθώς οι μετανάστες και οι περιθωριοποιημένες ομάδες απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό από τη συζήτηση στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης.

^{Παρασκευή 18/12/2015}

Συνεδρία: Το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφορίας ως στοιχείο δημοκρατικής διακυβέρνησης

Η ανοικτή συζήτηση, η ανταλλαγή ιδεών και η δυνατότητα των πολιτών να λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι στοιχεία καθοριστικά για τη δημοκρατία και τη διακυβέρνηση. Πως προσδιορίζεται το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και πως διασφαλίζεται (ή δεν διασφαφίζεται) διεθνώς; Ποιες είναι οι βασικές πτυχές του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης; Ποιός αποσαφηνίζει το πεδίο εφαρμογής του; Πως περιορίζεται και πως μπορεί να επιβληθεί; Πως αλληλοεπιδρούν η λογοκρισία και η βία με την ελευθερία του Τύπου;

Συνεδρία: Τα Μέσα Ενημέρωσης και η καταπολέμηση των διακρίσεων

Σε όλη την Ευρώπη η ένταση των φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας τροφοδοτούν τη δημόσια σφαίρα και τα Μέσα Ενημέρωσης παίζουν από τους πιο σημαντικούς ρόλους σε αυτό το διάλογο. Η ομοφοβία, ο αντισημιτισμός, η ισλαμοφοβία και άλλες ανάλογες τάσεις περιορίζουν την ικανότητα των κοινοτήτων και των ανθρώπων να εκφράσουν τις απόψεις και τις ιδέες τους ελεύθερα. Ιδιαίτερα καθώς η προσφυγική κρίση εντείνεται, προκύπτουν πολλά ερωτήματα: Ποιοι είναι οι μηχανισμοί της ρητορικής μίσους και πως λειτουργούν; Είναι η Ευρώπη σε «ολισθηρό δρόμο» προς την ποινικοποίηση της έκφρασης; Ποιες είναι οι κατευθυντήριες γραμμές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων; Πως μπορεί να βελτιωθεί η σχετική νομοθεσία (ιδίως για το διαδίκτυο) ; Ποιά μη νομικά μέσα υπάρχουν για την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους ; Πως προστατεύονται οι πολίτες από ψευδείς ειδήσεις που βλάπτουν τη φήμη τους; Πως μπορεί η Ευρώπη να επενδύσει περισσότερο στην ευαισθητοποίηση των πολιτών όσον αφορά στα θέματα ελευθερίας της έκφρασης;

Συνεδρία: Το δικαίωμα των πολιτών να γνωρίζουν και η δημοκρατική διακυβέρνηση

Το δικαίωμα του πολίτη να γνωρίζει αντικατοπτρίζεται στις νομοθετικές αρχές για την ελευθερία των πληροφοριών:

Μέγιστη δημοσιότητα, υποχρέωση δημοσίευσης, προώθηση της ανοικτής διακυβέρνησης, διαφάνεια, περιορισμός των εξαιρέσεων, διευκόλυνση της πρόσβασης στην πληροφορία, προστασία των πληροφοριοδοτών (whistleblowers) είναι κάποια από τα στοιχεία που προσέγγισαν οι συμμετέχοντες στη συνεδρία.

^{Σάββατο 19/12/2015}

Συνεδρία: Ελευθερία και ασφάλεια σε ένα διαμεσολαβημένο περιβάλλον

Η ελευθερία και πλουραλιστική δημόσια συζήτηση αποτελεί προϋπόθεση για τη δημοκρατία. Πως δημιουργείται το περιβάλλον που την ευνοεί; Ποιες επιπτώσεις έχει η μαζική παρακολούθηση στην ελευθερία της έκφρασης; Με ποια πολιτική και με ποια εργαλεία μπορεί να ενισχυθεί η δέσμευση υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης σε όλους τους τομείς. Πως προστατεύεται η ελευθερία της έκφρασης στο διαδίκτυο και ποιος ο ρόλος των διαμεσολαβητών; Ποιοι είναι αυτοί οι διαμελοσαβητές; Πώς αντιδρούν αυτοί οι διαμεσολαβητές όταν τους ζητείται να διαγράψουν περιεχόμενο ή όταν καλούνται να αποκαλύψουν τα δεδομένα των χρηστών; Αυτό γίνεται με διαφανή τρόπο; Ποιες είναι οι ευθύνες τους; Ποιες πράξεις διαμεσολάβησης μπορεί ενδεχομένως να αποτελούν παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης; Ποια είναι η κατάσταση όσον αφορά την προστασία του απορρήτου των δημοσιογραφικών πηγών;

Συνεδρία: Η (αυτο)ρύθμιση των ΜΜΕ

Πως ρυθμίζεται το τοπίο των Μέσων Ενημέρωσης, ποια είναι η σημασία των ανεξάρτητων αρχών και τι προβλέπει ο κανονισμός του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, τι θα ισχύσει για την αδειοδότηση, πως διανέμεται η δημόσια διαφήμιση και πως αντιμετωπίζεται η συγκέντρωση ιδιοκτησίας στα ΜΜΕ;

Συνεδρία: Παρουσίαση της Πλατφόρμας του Συμβουλίου της Ευρώπης

Η πλατφόρμα έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τη συλλογή, επεξεργασία και διάδοση στοιχείων, που επαληθευόνται από τους εταίρους, και αφορούν σε σοβαρές φυσικές απειλές εναντίον δημοσιογράφων και άλλου προσωπικού των μέσων ενημέρωσης, σε απειλές κατά της εμπιστευτικότητας των πηγών των Μέσων Ενημέρωσης και σε περιπτώσεις πολιτικού ή δικαστικού εκφοβισμού. Πως μπορεί να ενισχυθεί η δράση του Συμβουλίου της Ευρώπης σε συνεργασία με άλλους διεθνείς οργανισμούς, στο πλαίσιο της προώθησης της ελευθερίας της έκφρασης στην Ευρώπη και την Ελλάδα;

Συνεδρία: Τα ΜΜΕ και το προσφυγικό ζήτημα

Η ένταση της προσφυγικής κρίσης κατά την τελευταία περίοδο ανανέωσε με δραματικό τρόπο τη συζήτηση για την επάρκεια και τα αντανακλαστικά των κυρίαρχων Μέσων Ενημέρωσης έναντι ανάλογων φαινομένων, ανέδειξε θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά της πληροφόρησης από εναλλακτικές, και κατέδειξε εκ νέου τη σημασία της ερευνητικής δημοσιογραφίας και τον ρόλο των αυτοαπασχολούμενων δημοσιογράφων. Τι χρειάζεται να γίνει;

^{Κυριακή 20/12/2015}

Πραγματοποιήθηκε συζήτηση για τους ακόλουθους τομείς δραστηριότητας:

• Βελτίωση του νομικού και οικονομικού πλαισίου για την προώθηση της ελευθερίας της έκφρασης και της πολιτικής συμμετοχής.
• Βελτίωση της πρόσβασης σε πληροφορίες (ιδίως σε πληροφορίες σχετικές με τα ανθρώπινα δικαιώματα).
• Βελτίωση της επικοινωνίας και του διαλόγου σχετικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη διαφάνεια των δημόσιων οικονομικών.
• Βελτίωση των δεξιοτήτων στα μέσα των φορέων της κοινωνίας των πολιτών και των μειονεκτουσών ομάδων του πληθυσμού.
• Δημιουργία φόρουμ διαλόγου μεταξύ του κράτους, των μέσων ενημέρωσης και της κοινωνίας των πολιτών.

Ανάπτυξη ικανοτήτων για επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης (ιδιαίτερα με έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα).