Επανεξετάζοντας τον Ανθρωπισμό – Διαδικτυακό Σεμινάριο

Το Σεμινάριο με θέμα ‘Επανεξετάζοντας τον Ανθρωπισμό’ που διοργανώθηκε από τη Συμβίωση-Σχολή Πολιτικών Σπουδών στην Ελλάδα, Δίκτυο Σχολών του Συμβουλίου της Ευρώπης, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά τους μήνες Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2021. Το Σεμινάριο υλοποιήθηκε τόσο στα Ελληνικά όσο και στα Αγγλικά και οργανώθηκε σε δύο ευρύτερες θεματικές:

Επανεξετάζοντας τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία (ακαδημαϊκός συντονιστής: Ανδρέας Τάκης)

Το Σεμινάριο φιλοδοξεί να θέσει σε συζήτηση και να διερευνήσει την αύξουσα ένταση μεταξύ φιλελεύθερων και δημοκρατικών στοιχείων στο πλαίσιο των σημερινών Ευρωπαϊκών φιλελεύθερων δημοκρατιών της Ευρώπης. Αυτή η ένταση αναδεικνύεται ανάγλυφα μέσα από τις πολιτικές που υιοθετούν σήμερα πολλά εθνικά κράτη, καθώς και με μια ευρεία τάση, που σημειώνεται, για ρητή ή έμμεση αναθεώρηση των πολιτειακών τους λειτουργιών. Και οι δύο αυτές παράμετροι τείνουν να αναδιαμορφώσουν το τοπίο της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Οι εξελίξεις αυτές έχουν σημειωθεί ιδίως στους τομείς της υποδοχής και ένταξης των μεταναστών και προσφύγων, της προστασίας των μειονοτήτων και της θρησκευτικής ανοχής, στα δικαιώματα των γυναικών, αλλά και σε πιο άμεσα πολιτικά χρωματισμένα πεδία, όπως η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία του (ηλεκτρονικού) Τύπου, η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι κ.λπ. Πολιτικοί στοχαστές και επιστήμονες συζητούν έντονα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια για τη σταδιακή εμφάνιση νέων μοντέλων διακυβέρνησης που αρχίζουν να διαπνέουν ή και να κυριαρχούν στο πλαίσιο των εθνικών πολιτειακών θεσμών μέσο κατ’ επίκληση νομιμοποιητικών ιδεολογημάτων όπως, ο αληθινός λαός, οι εθνικές ή λαϊκές αξίες, το κοινό καλό ή, εν όψει κάποιας έκτακτης ανάγκης, η λαϊκή ή εθνική σωτηρία. Αυτά τα νέα μοντέλα, που αποκαλούνται συχνά «ανελεύθερη δημοκρατία», «φιλελεύθερος δεσποτισμός» κ.λπ., δεν εμφανίζονται απλώς ως αποκλίσεις από το καθιερωμένο δυτικό φιλελεύθερο δημοκρατικό πρότυπο, αλλά μάλλον μαρτυρούν την ενισχυόμενη ένταση μεταξύ φιλελευθερισμού και δημοκρατικής ιδεολογίας. Η πανδημία έχει απλώς επιταχύνει τις διαδικασίες και έχει εντείνει τις θεωρητικές και πολιτικές συζητήσεις γύρω από αυτά τα ζητήματα. Αυτό καθιστά τη διερεύνηση και τη συζήτηση γύρω από την προοπτική γεφύρωσης και διατήρησης της στενής διασύνδεσης μεταξύ του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας επιτακτική ανάγκη για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρώπη. Υπό αυτό το πρίσμα, θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ένας απολογισμός σχετικά με το πώς τοποθετείται στο πλαίσιο αυτό ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης, το πιο ευρύ εργαλείο για τα κοινωνικά δικαιώματα στην Ευρώπη. Από το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων μέχρι τα δικαιώματα των μεταναστών και των ασυνόδευτων ανηλίκων, από τα δικαιώματα των ηλικιωμένων μέχρι το δικαίωμα στην απεργία, ο Χάρτης έχει αποδειχθεί ένα ζωντανό εργαλείο ικανό να ανταποκριθεί σε μια ευρεία ποικιλία προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι, και φέτος σηματοδοτεί την 60η επέτειο από την υπογραφή του.

Προς τα που πάνε τα δικαιώματα των προσφύγων; (ακαδημαϊκή συντονίστρια: Ευτυχία Βουτυρά)

Αντλώντας έμπνευση από το θεμελιώδες βιβλίο της Barbara Harrel-Bond ‘Imposing Aid’, το σεμινάριο αυτό θα εξετάσει κριτικά το ανθρωπιστικό καθεστώς που άλλαξε ριζικά το τρόπο λειτουργίας των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Καθώς η διεθνής βοήθεια πλησιάζει στα επιχειρησιακά, οικονομικά και ηθικά όρια της, φτάνουμε να αναρωτιόμαστε ποια είναι σήμερα η σημασία των ανθρωπιστικών αρχών και ανταποκρίσεων; Γιατί υποβιβάζονται τα δικαιώματα των προσφύγων; Από ποιον; Με ποιους τρόπους; Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διδασκαλία των δικαιωμάτων των προσφύγων; Με λίγα λόγια, τι πήγε στραβά με τα δικαιώματα των προσφύγων;

Έχοντας κατά νου όσα συνέβησαν στο Αφγανιστάν αυτό το καλοκαίρι και καθώς οι περισσότερες συμμετέχουσες στο Σεμινάριο βρίσκονται στην Ελλάδα, την πιο σημαντική περίπτωση δοκιμής στην Ευρώπη των ανθρωπιστικών ανταποκρίσεων στη βίαια και αναγκαστική μετανάστευση από το 2015 και μετά, αρκούν οι κορυφαίες αξίες της αποτροπής των συγκρούσεων, της αμοιβαίας και ακτιβιστικής βοήθειας, της αποαποικιοποίησης της βοήθειας; Εξετάζοντας τη συρρίκνωση του τομέα της βοήθειας, τη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων των ΜΚΟ, μέχρι τη μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και των υπηρεσιών του ΟΗΕ, ποιοι είναι οι μοχλοί της αλλαγής που επηρεάζουν τη διεθνή βοήθεια; Τι σημαίνουν για τον τομέα της βοήθειας η ολοένα και πιο παρατεταμένη και μικτή φύση των κρίσεων, το περιβάλλον χρηματοδότησης και οι ευκαιρίες που προσφέρει η ψηφιακή τεχνολογία; Τι σημαίνει ο τομέας της βοήθειας για εκείνους που υποτίθεται ότι εξυπηρετεί;

Οι παρουσιάσεις και οι συζητήσεις περιελάμβαναν μια σειρά μια σειρά εξαίρετων ομιλητών, συμπεριλαμβανομένων ακαδημαϊκών και ειδικών υψηλού κύρους.

Ειδικότερα, ομιλητές στη θεματική ενότητα «Επανεξετάζοντας τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία» ήταν: Γιάννης Σταυρακάκης, Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Ανδρέας Τάκης, Επίκουρος Καθηγητής, Νομική Σχολή, ΑΠΘ, Ιφιγένεια Καμτσίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή, ΑΠΘ, Κώστας Παπαστάθης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, ΑΠΘ, Cengiz Aktar, Πολιτικός Επιστήμονας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Λεωνίδας Μακρής, Διδάσκων Πολιτικής Θεωρίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Θωμάς Ψήμμας, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Δικαίου, Νομική Σχολή, ΑΠΘ, Πέτρος Ιωαννίδης Πολιτικός Αναλυτής (www.aboutpeople.gr), Ηλίας Τσαουσάκης, Πολιτικός Αναλυτής, και Δέσποινα Συρρή, Διευθύντρια Συμβίωση-Σχολή Πολιτικών Σπουδών στην Ελλάδα, Δίκτυο Σχολών του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ομιλητές στη θεματική ενότητα «Προς τα που πάνε τα δικαιώματα των προσφύγων;» ήταν: Ευτυχία Βουτυρά, Καθηγήτρια, Ανθρωπολογία της Βίαιης Μετανάστευσης, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Katarzyna Grabska,Ανώτερη Ερευνήτρια, Peace Research Institute Oslo, Νορβηγία, Επισκέπτρια Καθηγήτρια, Institute of Ethnology, Πανεπιστήμιο του Neuchâtel, Ελβετία, και Chris DolanΔιευθυντής του Refugee Law Project, Πανεπιστήμιο του Makerere, Ουγκάντα.

Πρόγραμμα

Θεματική Ενότητα: “Επανεξετάζοντας τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία”

Θεματική Ενότητα: “Προς τα που πάνε τα δικαιώματα των προσφύγων;”

_

Πρόγραμμα Ζωντανών Διαδικτυακών Συζητήσεων

Θεματική Ενότητα: “Προς τα που πάνε τα δικαιώματα των προσφύγων;”

Θεματική Ενότητα: “Επανεξετάζοντας τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία”