Ρατσιστικός Λόγος, Ακροδεξιά Ρητορική και ΜΜΕ
Το Σεμινάριο με θέμα ‘Ρατσιστικός Λόγος, Ακροδεξιά Ρητορική και ΜΜΕ’ που διοργανώθηκε από τη Συμβίωση-Σχολή Πολιτικών Σπουδών στην Ελλάδα σε συνεργασία με το τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και την Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης (ΕΣΗΕΜ-Θ), πραγματοποιήθηκε στις 28-30 Μαΐου 2014 στη Θεσσαλονίκη.
Η επέκταση και, σε πολλές περιπτώσεις, η εδραίωση της ακροδεξιάς ρητορικής στη δημόσια σφαίρα αποτέλεσε το βασικό ζήτημα γύρω από το οποίο αναπτύχθηκαν οι εισηγήσεις του σεμιναρίου, επιδιώκοντας την ανάδειξη των σχετικών προβλημάτων, αλλά και των καλών πρακτικών. Αναδύχθηκε από την πλειοψηφία των ομιλητών το ζήτημα που αφορά στην επικράτηση της λανθασμένης φρασεολογίας και ορολογίας αναφορικά με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, γεγονός που συνδέεται με το ρατσιστικό λόγο και την ακροδεξιά ρητορική, τη ρατσιστική βία και πολύ συχνά εντοπίζεται και στις τοποθετήσεις των πολιτικών κομμάτων και προσώπων.
Ο ρόλος των τοπικών φορέων και ΜΜΕ είναι καθοριστικός σε ότι έχει να κάνει με την ενίσχυση του φαινομένου. Παρατηρείται μια προεργασία δεκαετιών στην ελληνικό δημόσιο διάλογο που ευνόησε την ανάπτυξη του ρατσιστικού λόγου στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Η φρασεολογία που χρησιμοποιείται από τα ΜΜΕ προλειάνει τον δρόμο για τη στερεοτυπική αντιμετώπιση μεταναστών και προσφύγων, τη δημιουργία προκαταλήψεων και τη δαιμονοποίηση τους. Για τον περιορισμό του φαινομένου είναι επιτακτικό οι μετανάστες και οι πρόσφυγες να έχουν λόγο. Η παρουσίαση τους όμως στα ΜΜΕ θα πρέπει να γίνεται με προσοχή, υπομονή και ευαισθησία ώστε να μην στιγματιστούν ούτε να έρθουν αντιμέτωποι με άλλες δυσάρεστες συνέπειες.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο Μιντιακό Φαινόμενο της Χρυσής Αυγής. Τα τελευταία 20 χρόνια στο μιντιακό τοπίο επαναλαμβάνονται λέξεις και μηνύματα τα οποία κατασκευάζουν μια πραγματικότητα που ενισχύει τον ρατσισμό. Κυριαρχεί η αφήγηση που χαρακτηρίζει την μετανάστευση ως εγκληματική πράξη και δημιουργεί τον φόβο εξίσωσης με αυτούς τους εξαθλιωμένους ανθρώπους. Αντίστοιχο τοπίο παρατηρείται και στο Διαδίκτυο με τον αμυντικό εθνικισμό να χαρακτηρίζεται από επιθετικό και βίαιο λόγο, που περιέχει τελεσίγραφα, αντιθετικά δίπολα και καλέσματα σε συσπείρωση.
Πραγματοποιήθηκε επίσης μία σειρά ασκήσεων πάνω σε δημοσιευμένα ρεπορτάζ, οι οποίες είχαν ως στόχο την ανάδειξη των καλών πρακτικών βάσει των οποίων οφείλουν οι δημοσιογράφοι να προσεγγίζουν θέματα μετανάστευσης και ρατσισμού, μακριά από τον εύκολο εντυπωσιασμό, με σεβασμό σε όλες τις πλευρές μιας είδησης και διεξάγοντας έρευνα ώστε να αναδειχθούν στοιχεία που μπορεί να μην είναι ορατά με μια πρώτη ανάγνωση, ωστόσο έχουν ιδιαίτερη αξία και στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης.
Εισηγητές του σεμιναρίου ήταν καταξιωμένοι δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών: Καίτη Κεχαγιόγλου, Υπεύθυνη Τομέα Ενημέρωσης, Ύπατης Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Χρήστος Φραγκονικολόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, ΑΠΘ, Νάγια Καλφέλη, Υπ. Διδάκτωρ, Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, ΑΠΘ, Φίλιος Στάγκος, Δημοσιογράφος, Διευθυντής, Δημοτική Επιχείρηση Πληροφόρησης και Θεάματος Θεσσαλονίκης, Δέσποινα Συρρή, Διευθύντρια, Συμβίωση-Σχολή Πολιτικών Σπουδών στην Ελλάδα, Γιάννης Σιδηρόπουλος, Δημοσιογράφος, Μέλος ΕΣΗΕΜ-Θ, Χριστίνα Πάντζου, Δημοσιογράφος, Βασίλης Βαμβάκάς, Λέκτορας, Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, ΑΠΘ, Κάλλη Ζάραλη, Δημοσιογράφος, Υπ. Διδάκτωρ, Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, ΑΠΘ.
