Η Συμβίωση-Σχολή Πολιτικών Σπουδών στην Ελλάδα, μέλος του Δικτύου του Συμβουλίου της Ευρώπης,  διοργάνωσε από τις 21 εώς 23 Σεπτεμβρίου το Athens Forum: “Information disorder during a war infodemic”. Το φόρουμ φιλοξενήθηκε από Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, με την υποστήριξη του  Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Ιδρύματος, του Heinrich Böll Stiftung, Θεσσαλονίκη και του  Συμβουλίου της Ευρώπης,  ενώ  χορηγός επικοινωνίας υπήρξε το InsideStory

Το Forum εξέτασε τη συνεχιζόμενη ” πολεμική επιδημία παραπληροφόρησης” και την αντιμετώπιση των πολλαπλών απειλών της παραπληροφόρησης, της ψευδούς πληροφόρησης, των χώρων αναπαραγωγής της προπαγάνδας και των ψευδών ειδήσεων που προωθούνται μέσω των μέσων ενημέρωσης, μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Με γνώμονα την πολιτική, την οικονομία και την ιστορία, η παγκόσμια στάση απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία ποικίλλει από περιοχή σε περιοχή, ιδίως λόγω του ρόλου που έπαιξε η παραπληροφόρηση στην επιρροή αυτών των απόψεων. Ο τρόπος με τον οποίο η παραπληροφόρηση παίζει ρόλο και είναι μέρος του πολέμου, οι μηχανισμοί της παραπληροφόρησης, οι αναδυόμενες πολιτικές αφηγήσεις, οι προκλήσεις κάλυψης από το πεδίο, η αποδόμηση του φαινομένου στα μέσα ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα, καθώς και οι τρόποι, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου των ειδήσεων, βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης.

Πώς η πληροφορία διαθλάται και είναι πολυδιάστατη, διαμεσολαβείται σε πρωτοφανή έκταση, εξυπηρετεί στρατηγικές ατζέντες και ελέγχεται αλλά ταυτόχρονα ξεφεύγει από τον έλεγχο. Οι αφηγήσεις για τον πόλεμο/τους πολέμους είναι πάντα άφθονες και διαφέρουν.

Το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης αποτελεί ένα από τα βασικά θεμέλια της δημοκρατικής κοινωνίας. Σε συνθήκες συγκρούσεων και πολέμων, ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης είναι κρίσιμος για την παροχή ακριβούς και έγκαιρης πληροφόρησης στο κοινό. Οι αξιόπιστες ειδήσεις και εικόνες μπορούν να συμβάλουν στην προστασία των αμάχων και στην πρόληψη των συγκρούσεων, να επιστήσουν την προσοχή της διεθνούς κοινότητας στη φρίκη και την εμπειρία των συγκρούσεων και να αποκαλύψουν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Κατά συνέπεια, το έργο όσων πληροφορούν και ενημερώνουν σε ζώνες συγκρούσεων είναι γεμάτο κινδύνους: η άρνηση πρόσβασης, η λογοκρισία, η παρενόχληση, η αυθαίρετη κράτηση και οι επιθέσεις είναι ανησυχητικά συχνές. Όπως και άλλοι που αποφασίζουν να εργαστούν σε περιοχές συγκρούσεων, οι δημοσιογράφοι αναλαμβάνουν συνειδητά το ρίσκο να εργαστούν σε εμπόλεμες περιοχές. Οι αποφάσεις τους στο ρεπορτάζ, η ικανότητά τους να επιλέγουν τις ιστορίες τους και να ελέγχουν τα δεδομένα, επηρεάζουν τις εξελίξεις.

Τα περιβάλλοντα σύγκρουσης, συμπεριλαμβανομένων των αυταρχικών καθεστώτων, αποτελούν επίσης συχνά εύφορο έδαφος για μαζικές εκστρατείες παραπληροφόρησης που αποσκοπούν στην υπονόμευση της ορθής κατανόησης των εξελίξεων, καθώς και γενικότερα της διασφάλισης της ειρήνης και των δημοκρατικών διαδικασιών. Η ανάπτυξη εργαλείων για την αποτελεσματικότερη προστασία της δημοκρατίας από τα “όπλα της πληροφόρησης”, με παράλληλη διατήρηση της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης τόσο στις χώρες που εμπλέκονται στις συγκρούσεις, όσο και ευρύτερα φαίνεται να αποτελεί προτεραιότητα για μια σειρά φορέων, από πολυμερείς διεθνείς οργανισμούς έως δεξαμενές σκέψης και τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης, εντός ενός εν πολλοίς ανεξέλεγκτου περιβάλλοντος.

Οι ιστορίες των ανθρώπων που βιώνουν τον πόλεμο, που φεύγουν για να γλιτώσουν από το κακό, που έχουν υποστεί τραύματα και εκτοπισμό, αποτελούν μέρος του τρόπου με τον οποίο γίνεται αντιληπτός ο πόλεμος, καθώς και του τρόπου με τον οποίο διεξάγεται.Περαιτέρω, ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζεται και διεξάγεται η πολιτική επικοινωνία, ο τρόπος με τον οποίο τα πολιτικά κόμματα αναπτύσσουν και υπερασπίζονται τις θέσεις τους, πρέπει να αναλυθεί. Καθώς ο κόσμος παρακολουθεί τα δεινά της Ουκρανίας, αλλά και πολλών άλλων περιοχών του κόσμου, με εκατομμύρια εκτοπισμένους που αναζητούν ασφαλές καταφύγιο, οι ειδήσεις, η γλώσσα και οι αφηγήσεις είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση μιας κουλτούρας αλληλεγγύης, ελευθερίας της πληροφόρησης και της έκφρασης και για τη δημιουργία ασφαλών χώρων, ιδίως για τους εκτοπισμένους. Ο κίνδυνος να εκτεθεί κανείς σε εσφαλμένη πληροφόρηση χωρίς να αναγνωρίζει ενεργά τον τρόπο με τον οποίο αυτή μπορεί να επηρεάσει τις στάσεις, τις γνώσεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές αυξάνεται δραματικά και επιδεινώνεται σε περιόδους κρίσης.